Szacuje się, że w 2023 roku odnawialne źródła energii będą stanowić 23% całej produkcji energii w Polsce. Duży udział w tym będzie miała zarówno energetyka prosumencka jak i farmy fotowoltaiczne. Konflikt w Ukrainie wywołał presję na ceny surowców takich jak gaz ziemny i węgiel kamienny, a tym samym pośrednio spowodował wzrost cen energii elektrycznej, który z kolei jeszcze bardziej podniósł rentowność inwestycji w odnawialne źródła energii. Ministerstwo Klimatu i Środowiska prognozuje, że do 2025 r. moc generowana przez PV może osiągnąć nawet 15-17 GW. Nie będzie to jednak możliwe bez kolejnych farm fotowoltaicznych.
Farma fotowoltaiczna to nic innego jak wielkopowierzchniowa instalacja łącząca setki lub tysiące modułów PV, najczęściej o mocach z zakresu od od 0,5 MWp do 5 MWp. Farma fotowoltaiczna o mocy 1 MWp jest w stanie wyprodukować od 1000 do 1150 MWh energii rocznie, w zależności od jej lokalizacji oraz wykorzystanej technologii. Koszt budowy takiej farmy to wartość około 3,0 mln zł netto.
Decydując się na budowę farmy PV warto skorzystać z pomocy firmy, która w kompleksowy sposób poprowadzi inwestycję, poczynając od opracowania koncepcji, poprzez kwestie administracyjne, na montażu instalacji i uruchomieniu produkcji prądu kończąc.
Kto może zainwestować w farmę fotowoltaiczną?
Budowa farmy fotowoltaicznej to tak czaso- i kosztochłonna inwestycja, że jest w niej przestrzeń dla dwóch rodzajów inwestowania. Można zostać deweloperem lub inwestorem, albo i jednym i drugim- i wtedy kompleksowo zająć się inwestycją. Na czym polegają różnice w tych dwóch rolach?
Deweloper
Od dewelopera zaczyna się cały proces. To jego zadaniem jest znalezienie odpowiednich gruntów, uzyskanie niezbędnych pozwoleń, zaprojektowanie farmy czy uzgodnienia z Operatorem Sieci Dystrybucyjnej. Następnie musi zająć się pracami ziemnymi pod instalacje, ich montażem, przyłączeniem do sieci i uruchomieniem. Czasami, rola dewelopera kończy się na etapie sfinalizowania formalności związanych z budową i następnie projekt takiej inwestycji jest sprzedawany inwestorowi.
Inwestor
Inwestor z kolei musi nabyć udziały w danej inwestycji (najczęściej są to udziały spółki z o.o., której aktywa stanowi dana farma PV). Podpisywana jest długoterminowa umowa zawierająca kwotę sprzedaży energii, koszty utrzymania przedsięwzięcia i obowiązki każdej ze stron. Najpopularniejszą formę osiągania zysków stanowią aukcje OZE, w trakcie których inwestor na określony czas (15 lat), może zagwarantować sobie odbiór energii po ustalonej stawce. Po tym czasie energię można zacząć sprzedawać po aktualnych cenach hurtowych.
Kto może zyskać na budowie farmy fotowoltaicznej?
Farmy fotowoltaiczne to coraz popularniejsza forma inwestycji w odnawialne źródła energii. Budowa takiej farmy przynosi korzyści nie tylko inwestorom, ale także właścicielom gruntów, na których są one zlokalizowane. Aby zrozumieć, kto może zyskać na budowie farmy fotowoltaicznej, warto przyjrzeć się możliwościom finansowania i korzyściom płynącym z dzierżawy gruntów.
Jak wcześniej wspomniano, farmy fotowoltaiczne potrzebują dużych powierzchni ziemi, których nabywanie może generować znaczne koszty. W takiej sytuacji dzierżawa gruntów staje się atrakcyjnym rozwiązaniem dla inwestorów, jak i właścicieli nieruchomości.
W ostatnich latach kwoty oferowane za dzierżawę gruntów pod farmy fotowoltaiczne uległy znacznemu wzrostowi. Jeszcze kilka lat temu wynosiły one około 7-9 tys. zł rocznie, podczas gdy obecnie mogą sięgać nawet 15-20 tys. zł. Dzierżawa gruntów jest szczególnie korzystna dla właścicieli nieruchomości o niższej wartości, takich jak grunty niższej klasy czy nieużytki. Ponadto, planowane są zmiany prawne, które umożliwią częściowe rozliczanie czynszu w energii elektrycznej, co może być atrakcyjne dla wielu wydzierżawiających w obliczu rosnących cen prądu.
Dzierżawa gruntów pod farmy fotowoltaiczne daje właścicielom nieruchomości możliwość uzyskania dodatkowego, stabilnego dochodu, nie angażując się bezpośrednio w proces inwestycyjny. Zyskują na tym również inwestorzy, którzy mogą skupić się na realizacji projektu, nie martwiąc się o koszty związane z zakupem gruntów.
Budowa farmy fotowoltaicznej
Wybór odpowiedniego gruntu pod farmę PV jest kluczowy. Działka, na której może powstać elektrownia o mocy 1 MW musi mieć powierzchnię około 1,5 ha przy zachowaniu szerokości minimum 40 m. Musi się charakteryzować jak najlepszą ekspozycją, nie może być więc ona osłonięta drzewami czy budynkami.
Prowadzić do niej musi utwardzona droga publiczna. Pod budowę farm fotowoltaicznych przeznacza się przede wszystkim nieużytki oraz grunty o niskiej klasie (grunty klas IV, V i VI).
Uzyskanie decyzji środowiskowej jest wymagane, jeżeli planujemy wybudować farmę na powierzchni pow. 1 ha na terenach nie objętych ochroną przyrody oraz na powierzchni ponad 0,5 ha na terenach znajdujących się na obszarach chronionych np. w obszarze “Natury 2000”. Wydaje ją wójt gminy, burmistrz lub prezydent miasta. Farma fotowoltaiczna jest przedsięwzięciem, które może potencjalnie oddziaływać na środowisko. Niekiedy konieczne jest sporządzenie raportu oddziaływania na środowisko. Nie jest to jednak obligatoryjne a o jego konieczności również decyduje wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy z uwagi na lokalizację inwestycji.
Wydanie decyzji środowiskowej poprzedza się zasięgnięciem opinii organów opiniujących takich jak: Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska czy Regionalne Zarządy Zlewni. Mogą one zaopiniować o konieczność uzupełnienia tzw. Karty Informacyjnej Przedsięwzięcia, w zakresie zależnym od swoich kompetencji.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego określa czy dany teren może być przeznaczony między innymi pod farmy fotowoltaiczne. Aby sprawdzić konkretny teren należy we właściwym urzędzie gminy złożyć wniosek o udostępnienie wypisu oraz wyrysy MPZP. Może się jednak zdarzyć, że dany teren nie jest objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Wtedy konieczne jest ubieganie się o wydanie dla niego warunków zabudowy. Dokument ten jest indywidualną decyzją określającą zasady zagospodarowania działki nieobjętej dotychczas MPZP.
Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (WZiZT) również wydawana jest przez gminę, a termin jej wydania nie powinien przekroczyć 60 dni od daty złożenia wniosku. Na etapie warunków zabudowy największe problemy występują na poziomie legislacyjnym. Gminy niekiedy ograniczają wydawanie warunków zabudowy dla farm PV, gdy na na ich terenie nie ma terenów przeznaczonych pod OZE. Dużo więc może zależeć od indywidualnej interpretacji urzędników.
Aby farma fotowoltaiczna mogła działać konieczne jest wydanie warunków przyłączenia farmy do sieci. Infrastruktura sieciowa w Polsce jest niestety dość przeciążona, należy więc uzyskać informację o dostępnych wolnych mocach przyłączeniowych. Wniosek o możliwość przyłączenia planowanej farmy PV do sieci należy złożyć do jednego z pięciu Operatorów Sieci Dystrybucyjnej. Są to firmy: PGE, Energa, Enea, Tauron (przyłączenia do sieci średniego napięcia) oraz Spółka PSE (sieci wysokiego napięcia). Oczekiwanie na rozpatrzenie tego wniosku to 150 dni. Należy również uzyskać koncesję na wytwarzanie energii elektrycznej (dotyczy farm o mocy powyżej 1MW) - należy to rozpocząć od promesy koncesji w Urzędzie Regulacji Energetyki.
Procedura ma na celu weryfikację czy wnioskujący posiada środki finansowe oraz wiedzę i doświadczenie do prowadzenia działalności w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w instalacji OZE, czy zatrudnia wykwalifikowanych pracowników oraz czy nie zalega z żadnymi podatkami. Jeśli Prezes URE nie stwierdzi nieprawidłowości, wydaje promesę, czyli obietnicę, że gdy farma fotowoltaiczna już powstanie i przejdzie pozytywnie odbiór techniczny, będzie ją można legalnie uruchomić.
Po dopełnieniu wszystkich uprzednich formalności należy złożyć wniosek o pozwolenie na budowę farmy fotowoltaicznej. Składa się go w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta na prawach powiatu. Musi on zawierać projekt budowlany inwestycji. Czas na rozpatrzenie takiego wniosku to urzędowo 65 dni. Należy jednak być przygotowanym na to, że łącznie z uzupełnieniami i opiniami w praktyce może to być nawet 3 miesiące. Starostwo musi stwierdzić zgodność otrzymanego projektu budowlanego z wcześniejszymi pozwoleniami wydanymi warunkami zabudowy.
Jeśli wystąpią jakiekolwiek nieprawidłowości lub nieścisłości można na tym etapie dokonać stosownych uzupełnień i korekt. Oczywiście to również wpływa na wydłużenie czasu otrzymania pozwolenia. Jednak kiedy to już nastąpi, nic nie stoi na przeszkodzie aby w końcu “fizycznie” rozpocząć budowę farmy fotowoltaicznej.
Jednym z ostatnich etapów budowy farmy jest montaż paneli fotowoltaicznych, inwerterów, przewodów i pozostałych elementów infrastruktury farmy. Następnie przeprowadzane są serie testów, celem sprawdzenia poprawności wykonanego montażu. Kiedy wszystko zostanie zamontowane, należy zgłosić ten fakt do Operatora Sieci Dystrybucyjnej, zawrzeć umowę dystrybucyjną oraz przeprowadzić odbiór końcowy. Potrzebna będzie jeszcze również powykonawcza mapa geodezyjna terenu, z którą należy się udać do URE.
Po załączeniu dokumentacji finansowej, promesy oraz pozwolenia na użytkowanie, Prezes URE wydaje koncesję na produkcję oraz sprzedaż energii elektrycznej, co pozwala rozpocząć działalność farmy. Oczywiście działanie farmy PV musi być regularnie monitorowane, na bieżąco należy dokonywać jej konserwacji, aby jak najdłużej pracowała z możliwie najwyższą wydajnością.
Ile trwa budowa farmy fotowoltaicznej?
Budowa farmy fotowoltaicznej to proces, który wymaga czasu i cierpliwości ze względu na różne etapy realizacji. Całość może potrwać od około półtora do dwóch i pół roku, z czego najbardziej czasochłonne są formalności związane z uzyskaniem pozwoleń, niezbędnych zgód i spełnieniem wymogów prawnych. Sam montaż instalacji, choć wymagający specjalistycznej wiedzy, to jednak relatywnie szybka część całego przedsięwzięcia.
Mimo że owoce inwestycji w farmę fotowoltaiczną nie są natychmiastowe, warto rozważyć takie przedsięwzięcie z perspektywy długoterminowej. Po kilkuletnim okresie zwrotu inwestycji, można spodziewać się stałego i stabilnego dochodu pasywnego. Tego rodzaju inwestycja może stać się nie tylko atrakcyjnym sposobem na pomnażanie kapitału, ale także pewnym zabezpieczeniem finansowym na przyszłość.
Warto również zwrócić uwagę na korzyści ekologiczne płynące z takiej inwestycji, gdyż energia słoneczna to odnawialne źródło energii o niskim wpływie na środowisko. Dodatkowo, farmy fotowoltaiczne mogą przyczynić się do zmniejszenia zależności od paliw kopalnych i zwiększyć udział odnawialnych źródeł energii w ogólnym miksie energetycznym kraju.
Ile można zarobić?
Przyjmując, że farma fotowoltaiczna o mocy 1 MWp produkuje rocznie ok. 1 000 MWh energii, a średnia cena sprzedaży prądu z aukcji OZE to 375 zł/MWh (dane na 2022 r.), to roczny przychód netto wyniesie około 375 tys. zł. Koszty eksploatacyjne farmy mogą wynieść w granicach 50-70 tys. zł rocznie, zatem roczny zysk netto to około 300 tys. zł. Oczywiście, są to wyliczenia szacunkowe.
Niemniej, można przyjąć, że okres zwrotu kosztów farmy to ok. 9-10 lat. Po upływie tego czasu mając na uwadze żywotność farmy, która wynosi ponad 25 lat, inwestycja pracuje wtedy już tylko i wyłącznie na siebie, przynosząc relatywnie wysokie przychody. Te po 15 latach mogą sięgnąć nawet 3 mln zł.
Oto przykładowa symulacja:
Koszt budowy: 3,0 mln PLN- Wielkość instalacji: 1MW
- Wydajność: 1000 MWh/rok
- Cena sprzedaży prądu: 400 PLN/MWh
- Roczny przychód: 400 tys. zł netto
- Roczne koszty eksploatacyjne: 50 tys. zł netto
- Zysk 350 tys zł netto
- Okres zwrotu: 9 lat
Koszt budowy: 3,0 mln PLNOczywiście powyższa analiza jest bardzo uproszczona, gdyż nie uwzględnia kilku czynników takich koszt obsługi projektu, koszt finansowania inwestycji czy spadek wydajności modułów. W ostatnim czasie nastąpił znaczący rozwój technologii i dziś dostępne są panele, których wydajność spada liniowo do wartości 85% po okresie 25 lat pracy elektrowni. Przyjmuje się, że okres zwrotu inwestycji w budowę farmy fotowoltaicznej wynosi 9-10 lat przy cyklu życia elektrowni wynoszącym 25 lat.
Czym jest sprzedaż prądu w systemie aukcyjnym?
Aukcje OZE to system wsparcia dla wytwórców odnawialnej energii elektrycznej w formie aukcji rozpisywanych przez Urząd Regulacji Energetyki dla inwestorów oferujących ceny sprzedaży energii. W założeniu systemu aukcyjnego państwo kupuje energię OZE po ustalonej cenie przez 15 lat. Aukcje będą odbywać się co najmniej do 2042 roku. Organizowane są co najmniej raz w roku – informacje na ten temat ogłaszane są nie później niż 30 dni przed ich rozpoczęciem i publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Regulacji Energetyki (BIP URE). Gwarantuje to dużą stabilność inwestycji, co przekłada się również na realnie duże możliwości uzyskania kredytu do realizacji przedsięwzięcia.
Innym rozwiązaniem jest sprzedaż energii bezpośrednio do spółki obrotu, z pominięciem systemu aukcyjnego.
Jeszcze inną opcją sprzedaży prądu z farm fotowoltaicznych są umowy PPA (Power Purchase Agreement). Jest to umowa długoterminowa między dwoma stronami – producentem energii i klientem, który może być konsumentem energii elektrycznej lub jej sprzedawcą.
Dofinansowania na farmę fotowoltaiczną
Farmy fotowoltaiczne, jako inwestycje opłacalne i proekologiczne, mogą korzystać z różnorodnych źródeł finansowania. Wśród nich warto wymienić fundusze unijne na lata 2021-2027, które przewidują wsparcie dla projektów związanych z fotowoltaiką, przyczyniając się do rozwoju odnawialnych źródeł energii.
Kolejnym źródłem finansowania jest Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, z którego Polska otrzyma aż 2 mld zł na wsparcie inwestorów zainteresowanych poprawą stanu środowiska. Ponadto, Krajowy Plan Odbiorców przewiduje aż 24 mld euro na dotacje oraz 35 mld euro w formie pożyczek, z których na projekty energetyczne może trafić do 60% tych kwot.
Warto także zwrócić uwagę na Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który prowadzi program Energia Plus. Celem tego programu jest zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko naturalne przez wspieranie inwestowania w odnawialne źródła energii. W ramach trzeciego naboru programu do dyspozycji jest łącznie 745 mln zł w formie preferencyjnych pożyczek o minimalnym oprocentowaniu 1,5% w skali roku, na okres 15 lat. Pożyczki te są dostępne w wysokościach od 0,5 mln zł do 300 mln zł, a wnioski przyjmowane są do 16 grudnia 2022 roku.
Program Energia Plus został zaprojektowany na czas od 2019 do 2025 roku, z łącznym budżetem 4 mld zł. Z tej kwoty, 50 mln zł przeznaczono na dotacje, a reszta na wspomniane pożyczki.
Jeśli pozostałe formy wsparcia okażą się niewystarczające, można również rozważyć kredyt bankowy na farmę fotowoltaiczną. Ze względu na dużą opłacalność tego rodzaju inwestycji, banki są chętne do udzielania takich pożyczek. Warto zwrócić się do banków takich jak BNP Paribas czy BOŚ, gdzie odpowiednia dokumentacja oraz motywacja mogą pozwolić na uzyskanie preferencyjnego kredytu w krótkim czasie.
Zamów bezpłatną wycenę
Jeśli masz jakieś pytania odnośnie farm fotowoltaicznych lub chciałbyś uzyskać bezpłatną wycenę, to skontaktuj się z nami w dogodnej dla Ciebie formie.