Koszt, zysk i wszystko, co musisz wiedzieć
Szacuje się, że w 2023 roku odnawialne źródła energii będą stanowić 23% całej produkcji energii w Polsce. Duży udział w tym będzie miała zarówno energetyka prosumencka jak i farmy fotowoltaiczne. Konflikt w Ukrainie wywołał presję na ceny surowców takich jak gaz ziemny i węgiel kamienny, a tym samym pośrednio spowodował wzrost cen energii elektrycznej, który z kolei jeszcze bardziej podniósł rentowność inwestycji w odnawialne źródła energii. Ministerstwo Klimatu i Środowiska prognozuje, że do 2025 r. moc generowana przez PV może osiągnąć nawet 15-17 GW. Nie będzie to jednak możliwe bez kolejnych farm fotowoltaicznych.
Farma fotowoltaiczna to nic innego jak wielkopowierzchniowa instalacja łącząca setki lub tysiące modułów PV, najczęściej o mocach z zakresu od od 0,5 MWp do 5 MWp. Farma fotowoltaiczna o mocy 1 MWp jest w stanie wyprodukować od 1000 do 1150 MWh energii rocznie, w zależności od jej lokalizacji oraz wykorzystanej technologii. Koszt budowy takiej farmy to wartość około 3,0 mln zł netto.
Decydując się na budowę farmy PV warto skorzystać z pomocy firmy, która w kompleksowy sposób poprowadzi inwestycję, poczynając od opracowania koncepcji, poprzez kwestie administracyjne, na montażu instalacji i uruchomieniu produkcji prądu kończąc.
Kto może zainwestować w farmę fotowoltaiczną?
Budowa farmy fotowoltaicznej to tak czaso- i kosztochłonna inwestycja, że jest w niej przestrzeń dla dwóch rodzajów inwestowania. Można zostać deweloperem lub inwestorem, albo i jednym i drugim- i wtedy kompleksowo zająć się inwestycją. Na czym polegają różnice w tych dwóch rolach?
Deweloper
Od dewelopera zaczyna się cały proces. To jego zadaniem jest znalezienie odpowiednich gruntów, uzyskanie niezbędnych pozwoleń, zaprojektowanie farmy czy uzgodnienia z Operatorem Sieci Dystrybucyjnej. Następnie musi zająć się pracami ziemnymi pod instalacje, ich montażem, przyłączeniem do sieci i uruchomieniem. Czasami, rola dewelopera kończy się na etapie sfinalizowania formalności związanych z budową i następnie projekt takiej inwestycji jest sprzedawany inwestorowi.
Inwestor
Inwestor z kolei musi nabyć udziały w danej inwestycji (najczęściej są to udziały spółki z o.o., której aktywa stanowi dana farma PV). Podpisywana jest długoterminowa umowa zawierająca kwotę sprzedaży energii, koszty utrzymania przedsięwzięcia i obowiązki każdej ze stron. Najpopularniejszą formę osiągania zysków stanowią aukcje OZE, w trakcie których inwestor na określony czas (15 lat), może zagwarantować sobie odbiór energii po ustalonej stawce. Po tym czasie energię można zacząć sprzedawać po aktualnych cenach hurtowych.
Farma fotowoltaiczna - zysk nie tylko dla inwestora i dewelopera
Jak już zostało wspomniane, farmy fotowoltaiczne wymagają dużego areału gruntów pod swoją budowę. Rzadko kiedy dany inwestor jest w posiadaniu takiej ziemi. Jej zakup to dodatkowy znaczny koszt, który należy jednorazowo ponieść na samym początku przedsięwzięcia. Jest jednak jeszcze jedna opcja pozyskania gruntu - dzierżawa.
W ostatnich latach oferowane kwoty za dzierżawę gruntu pod farmy fotowoltaiczne znacznie się zwiększyły. Jeszcze 3 lata temu oscylowały w granicach 7-9 tys. zł za rok. Obecnie sięgają nawet 15-20 tys. zł. Jest to szczególnie atrakcyjna oferta dla właścicieli gruntów najniższej klasy i nieużytków. Planowane jest również wprowadzenie możliwości częściowego rozliczania czynszu w energii elektrycznej, co w dobie rosnących cen prądu może być korzystne dla wielu wydzierżawiających.
Budowa farmy fotowoltaicznej
Wybór odpowiedniego gruntu pod farmę PV jest kluczowy. Działka, na której może powstać elektrownia o mocy 1 MW musi mieć powierzchnię około 1,5 ha przy zachowaniu szerokości minimum 40 m. Musi się charakteryzować jak najlepszą ekspozycją, nie może być więc ona osłonięta drzewami czy budynkami.
Prowadzić do niej musi utwardzona droga publiczna. Pod budowę farm fotowoltaicznych przeznacza się przede wszystkim nieużytki oraz grunty o niskiej klasie (grunty klas IV, V i VI).
Uzyskanie decyzji środowiskowej jest wymagane, jeżeli planujemy wybudować farmę na powierzchni pow. 1 ha na terenach nie objętych ochroną przyrody oraz na powierzchni ponad 0,5 ha na terenach znajdujących się na obszarach chronionych np. w obszarze “Natury 2000”. Wydaje ją wójt gminy, burmistrz lub prezydent miasta. Farma fotowoltaiczna jest przedsięwzięciem, które może potencjalnie oddziaływać na środowisko. Niekiedy konieczne jest sporządzenie raportu oddziaływania na środowisko. Nie jest to jednak obligatoryjne a o jego konieczności również decyduje wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy z uwagi na lokalizację inwestycji.
Wydanie decyzji środowiskowej poprzedza się zasięgnięciem opinii organów opiniujących takich jak: Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska czy Regionalne Zarządy Zlewni. Mogą one zaopiniować o konieczność uzupełnienia tzw. Karty Informacyjnej Przedsięwzięcia, w zakresie zależnym od swoich kompetencji.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego określa czy dany teren może być przeznaczony między innymi pod farmy fotowoltaiczne. Aby sprawdzić konkretny teren należy we właściwym urzędzie gminy złożyć wniosek o udostępnienie wypisu oraz wyrysy MPZP. Może się jednak zdarzyć, że dany teren nie jest objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Wtedy konieczne jest ubieganie się o wydanie dla niego warunków zabudowy. Dokument ten jest indywidualną decyzją określającą zasady zagospodarowania działki nieobjętej dotychczas MPZP.
Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (WZiZT) również wydawana jest przez gminę, a termin jej wydania nie powinien przekroczyć 60 dni od daty złożenia wniosku. Na etapie warunków zabudowy największe problemy występują na poziomie legislacyjnym. Gminy niekiedy ograniczają wydawanie warunków zabudowy dla farm PV, gdy na na ich terenie nie ma terenów przeznaczonych pod OZE. Dużo więc może zależeć od indywidualnej interpretacji urzędników.
Aby farma fotowoltaiczna mogła działać konieczne jest wydanie warunków przyłączenia farmy do sieci. Infrastruktura sieciowa w Polsce jest niestety dość przeciążona, należy więc uzyskać informację o dostępnych wolnych mocach przyłączeniowych. Wniosek o możliwość przyłączenia planowanej farmy PV do sieci należy złożyć do jednego z pięciu Operatorów Sieci Dystrybucyjnej. Są to firmy: PGE, Energa, Enea, Tauron (przyłączenia do sieci średniego napięcia) oraz Spółka PSE (sieci wysokiego napięcia). Oczekiwanie na rozpatrzenie tego wniosku to 150 dni. Należy również uzyskać koncesję na wytwarzanie energii elektrycznej (dotyczy farm o mocy powyżej 1MW) - należy to rozpocząć od promesy koncesji w Urzędzie Regulacji Energetyki.
Procedura ma na celu weryfikację czy wnioskujący posiada środki finansowe oraz wiedzę i doświadczenie do prowadzenia działalności w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w instalacji OZE, czy zatrudnia wykwalifikowanych pracowników oraz czy nie zalega z żadnymi podatkami. Jeśli Prezes URE nie stwierdzi nieprawidłowości, wydaje promesę, czyli obietnicę, że gdy farma fotowoltaiczna już powstanie i przejdzie pozytywnie odbiór techniczny, będzie ją można legalnie uruchomić.
Po dopełnieniu wszystkich uprzednich formalności należy złożyć wniosek o pozwolenie na budowę farmy fotowoltaicznej. Składa się go w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta na prawach powiatu. Musi on zawierać projekt budowlany inwestycji. Czas na rozpatrzenie takiego wniosku to urzędowo 65 dni. Należy jednak być przygotowanym na to, że łącznie z uzupełnieniami i opiniami w praktyce może to być nawet 3 miesiące. Starostwo musi stwierdzić zgodność otrzymanego projektu budowlanego z wcześniejszymi pozwoleniami wydanymi warunkami zabudowy.
Jeśli wystąpią jakiekolwiek nieprawidłowości lub nieścisłości można na tym etapie dokonać stosownych uzupełnień i korekt. Oczywiście to również wpływa na wydłużenie czasu otrzymania pozwolenia. Jednak kiedy to już nastąpi, nic nie stoi na przeszkodzie aby w końcu “fizycznie” rozpocząć budowę farmy fotowoltaicznej.
Jednym z ostatnich etapów budowy farmy jest montaż paneli fotowoltaicznych, inwerterów, przewodów i pozostałych elementów infrastruktury farmy. Następnie przeprowadzane są serie testów, celem sprawdzenia poprawności wykonanego montażu. Kiedy wszystko zostanie zamontowane, należy zgłosić ten fakt do Operatora Sieci Dystrybucyjnej, zawrzeć umowę dystrybucyjną oraz przeprowadzić odbiór końcowy. Potrzebna będzie jeszcze również powykonawcza mapa geodezyjna terenu, z którą należy się udać do URE.
Po załączeniu dokumentacji finansowej, promesy oraz pozwolenia na użytkowanie, Prezes URE wydaje koncesję na produkcję oraz sprzedaż energii elektrycznej, co pozwala rozpocząć działalność farmy. Oczywiście działanie farmy PV musi być regularnie monitorowane, na bieżąco należy dokonywać jej konserwacji, aby jak najdłużej pracowała z możliwie najwyższą wydajnością.
Ile trwa budowa farmy fotowoltaicznej?
Samo postawienie instalacji fotowoltaicznej nie jest bardzo czasochłonne. Najdłużej trwają wszelkie formalności. Cały proces może potrwać od półtora do dwóch i pół roku. Jak widać nie jest to inwestycja dla niecierpliwych.
Na zyski trzeba poczekać, ale jest to bardzo dobry sposób na ulokowanie kapitału i jego pomnażanie. Po przejściu kilkuletniego okresu zwrotu mamy pewny i stabilny dochód pasywny, który może zapewnić środki na kolejną inwestycję bądź stać się zabezpieczeniem finansowym na długie lata.
Ile można zarobić?
Przyjmując, że farma fotowoltaiczna o mocy 1 MWp produkuje rocznie ok. 1 000 MWh energii, a średnia cena sprzedaży prądu z aukcji OZE to 375 zł/MWh (dane na 2022 r.), to roczny przychód netto wyniesie około 375 tys. zł. Koszty eksploatacyjne farmy mogą wynieść w granicach 50-70 tys. zł rocznie, zatem roczny zysk netto to około 300 tys. zł. Oczywiście, są to wyliczenia szacunkowe.
Niemniej, można przyjąć, że okres zwrotu kosztów farmy to ok. 9-10 lat. Po upływie tego czasu mając na uwadze żywotność farmy, która wynosi ponad 25 lat, inwestycja pracuje wtedy już tylko i wyłącznie na siebie, przynosząc relatywnie wysokie przychody. Te po 15 latach mogą sięgnąć nawet 3 mln zł.
Oto przykładowa symulacja:
Koszt budowy: 3,0 mln PLN- Wielkość instalacji: 1MW
- Wydajność: 1000 MWh/rok
- Cena sprzedaży prądu: 400 PLN/MWh
- Roczny przychód: 400 tys. zł netto
- Roczne koszty eksploatacyjne: 50 tys. zł netto
- Zysk 350 tys zł netto
- Okres zwrotu: 9 lat
Koszt budowy: 3,0 mln PLNOczywiście powyższa analiza jest bardzo uproszczona, gdyż nie uwzględnia kilku czynników takich koszt obsługi projektu, koszt finansowania inwestycji czy spadek wydajności modułów. W ostatnim czasie nastąpił znaczący rozwój technologii i dziś dostępne są panele, których wydajność spada liniowo do wartości 85% po okresie 25 lat pracy elektrowni. Przyjmuje się, że okres zwrotu inwestycji w budowę farmy fotowoltaicznej wynosi 9-10 lat przy cyklu życia elektrowni wynoszącym 25 lat.
Czym jest sprzedaż prądu w systemie aukcyjnym?
Aukcje OZE to system wsparcia dla wytwórców odnawialnej energii elektrycznej w formie aukcji rozpisywanych przez Urząd Regulacji Energetyki dla inwestorów oferujących ceny sprzedaży energii. W założeniu systemu aukcyjnego państwo kupuje energię OZE po ustalonej cenie przez 15 lat. Aukcje będą odbywać się co najmniej do 2042 roku. Organizowane są co najmniej raz w roku – informacje na ten temat ogłaszane są nie później niż 30 dni przed ich rozpoczęciem i publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Regulacji Energetyki (BIP URE). Gwarantuje to dużą stabilność inwestycji, co przekłada się również na realnie duże możliwości uzyskania kredytu do realizacji przedsięwzięcia.
Innym rozwiązaniem jest sprzedaż energii bezpośrednio do spółki obrotu, z pominięciem systemu aukcyjnego.
Jeszcze inną opcją sprzedaży prądu z farm fotowoltaicznych są umowy PPA (Power Purchase Agreement). Jest to umowa długoterminowa między dwoma stronami – producentem energii i klientem, który może być konsumentem energii elektrycznej lub jej sprzedawcą.
Farma fotowoltaiczna – dofinansowania
Budowa farmy fotowoltaicznej może zostać wsparta dofinansowaniem. W poprzednich latach średnie dofinansowanie farm fotowoltaicznych wynosiło do 60% kosztów całkowitych. Dopłaty najczęściej pochodzą z Regionalnych Programów Operacyjnych, które pozyskują fundusze unijne. Unia Europejska intensywnie wspiera rozwój sektorów zielonej energii, nakłady na te cele są systematycznie zwiększane i w nadchodzących latach będą priorytetem celów polityki finansowej UE.
Darmowa Wycena i Konsultacja
Wypełnij formularz lub skontaktuj się z nami telefonicznie. Odezwiemy się do Ciebie. Doradzimy, odpowiemy na Twoje wszystkie pytania, rozwiejemy wszelkie wątpliwości oraz zamontujemy Twoją pompę ciepła. Konsultacja jest całkowicie darmowa. Zapraszamy do kontaktu.